Dünyanın Parasını Kazanan ‘Hayalet Yazılımcılar’

“Haftada 5 saatten az çalışan var”

Hiç kod yazmadan nasıl devam ediyorlar?

• Bazı yazılım mühendisleri “hayalet mühendis” olarak adlandırılıyor çünkü çok az iş üretiyor veya hiç iş üretmiyor.
• Bu mühendislerin bazıları gizlice iki şirketten maaş alırken, bazıları ise işteymiş gibi görünmek için taktikler kullanıyor.
• Uzaktan çalışmanın artması, şirketlerin çalışan verimliliğini ölçmeyi zorlaştırdı ve bu da hayalet mühendislik olgusuna katkıda bulunmuş olabilir.
• Hayalet mühendislik olgusunun nedeni genellikle kötü niyet değil, hayal kırıklığı ve motivasyon eksikliği.

Stanford Üniversitesi‘nde bir araştırmacı olan Yegor Denisov-Blanch, ‘hayalet’ olarak tanımladığı bazı mühendisler hakkında önemli bir veriyi ortaya çıkardı. Dünya çapındaki yüzlerce şirkette çalışan programcıların üretkenliğine ilişkin verileri analiz ederek ulaştığı sonuçların bir özetini paylaşan Denisov-Blanch, görünüşe göre ‘bazılarını’ epey kızdırdı.

X’te yaptığı paylaşımla “Yazılım mühendislerinin yüzde 9,5’i neredeyse hiçbir şey yapmıyor” diyen Yegor Denisov-Blanch, mühendislerin çok az sayıdaki koda parmaklarının dokunduğunu, bunun altında da ‘tembel’ olmalarının yattığını belirtiyor. Hatta Denisov-Blanch, içlerinden bazılarının gizlice iki farklı şirketten maaş aldıklarından şüphelendiğini söylüyor. Bu kişileri de ‘hayalet mühendis’ olarak tanımlıyor.

X’teki gönderisi yaklaşık 4 milyon kez görüntülenen Denisov-Blanch, paylaşımının ardından kendilerini hayalet mühendis olarak tanımlayan bazı kişilerin kendisine ulaştığını söyledi. Gönderilen e-postalarda bu kişilerden bazıları mevcut durumu savunurken, bazıları ise saygısızlığa ve öfkeye varan ifadeler kullandı. Aralarında şirketlerin yozlaşmış kültüründen faydalandıklarını itiraf edenler de var ancak bunun kendi hataları olmadığını söylüyorlar.

Denisov-Blanch, henüz hakem heyetinden geçmiş bir dergide yayınlanmayan araştırmasının bulgularını, bir Silikon Vadisi yatırımcısının hayalet mühendislerin varlığına ilişkin uzun süredir devam eden bir tartışmayı yeniden körüklemesinin sonrasında paylaştı.

Eski bir Google çalışanı olan Deedy Das, geçtiğimiz ay X’te paylaştığı bir gönderide, yazılım mühendislerinin düşük performansına dikkat çekmişti. Das, “Herkes bunun abartılı olduğunu düşünüyor, ancak şahsen tanıdığım birçok yazılım mühendisi ayda yalnızca birkaç kod değişikliği yapıyor, birkaç e-posta gönderiyor, birkaç toplantıya katılıyor ve uzaktan haftada 5 saatten az çalışıp 200-300 bin dolar kazanıyor” diye yazdı.

Kendisine yapılan röportaj taleplerine yanıt vermeyen Das, bu çalışanların bulunduğunu iddia ettiği 13 şirketi açıkladı. Bu şirketler arasında Cisco ve bulut devi Salesforce da vardı. Das ayrıca, hayalet mühendislerin iş yapmadan nasıl ‘çalışır’ göründüklerine dair birkaç ipucu ve püf noktası paylaştı. Bunlar arasında, işyeri sohbet uygulamalarında sürekli “toplantıda” durumunu kullanmak ve sürekli aktifmiş gibi görünmek için fare hareket ettirici gibi ucuz cihazlar kullanmak yer alıyordu.

Das’ın düşük performans gösteren mühendislerin yuvası olarak nitelendirdiği şirketlerden biri olan Box’ın CEO’su Aaron Levie, bu iddialara karşılık X üzerinden “Bizim için yapıcı bir gün oldu” minvalinde yanıt vererek, bir nevi Das’ın bu iddiasını dikkate aldığını gösterdi.

Levie, kendisiyle telefonla yapılan bir röportajda şimdilik kimseyi işten çıkarmadığını, ancak şirketteki yöneticileri bir araya toplayıp konuyu değerlendirmeye aldığını belirtti.

Son dört yılda, özellikle teknoloji sektöründe uzaktan çalışmanın yaygınlaşmasıyla birlikte, şirketler yalnızca mühendislerin değil, tüm çalışanların verimliliğini ölçmeye odaklandı. Box’ın CEO’su Levie, şirketinin sorumluluk kısmındaki çakışmaları önlemek için ekipte küçülmeye gittiğini, toplantıları azalttığını ve ar-ge konusunda daha seçici davrandığını belirtti.

Başlangıçta “hayalet mühendisleri” avlamak gibi bir amacı olmadığını söyleyen Denisov-Blanch, Stanford’da örgütsel psikoloji profesörü Michal Kosinski ve anime yayın hizmeti Crunchyroll’un eski baş teknoloji sorumlusu girişimci Simon Obstbaum ile birlikte geliştirdiği bir makine öğrenimi algoritması sayesinde bu durumu fark ettiğini belirtti. Bu algoritma, bir şirketin kod tabanını analiz ederek programcıların ne kadar verimli çalıştığını ölçüyor.

Ekibin elde ettiği veriler, büyük şirketlerin hayalet mühendislere karşı daha savunmasız olduğunu, ancak küçük şirketlerin de bundan nasibini aldığını gösteriyor

Kosinski ise bazı büyük teknoloji şirketlerinin karmaşık yapısı nedeniyle mühendislerin üretkenliğini değerlendirmenin zor olabileceğini açıkladı. Ancak düşük performans gösteren çalışanların tespit edilip işten çıkarılmamasının sahtekârlığı teşvik ettiğine ve iyi performans gösteren çalışanların motivasyonunu düşürdüğüne vurgu yaptı.

Denisov-Blanch’ın araştırması, bazı büyük teknoloji şirketlerinin pandemi sırasında benimsediği ve sonrasında Google, Amazon, Meta ve Microsoft gibi firmalardaki işten çıkarma dalgasının ardından geri çekmeye başladığı uzaktan çalışma politikalarıyla aynı döneme denk geliyor. Örneğin Amazon, Ocak ayından itibaren çalışanlarının haftada beş gün ofiste olmasını zorunlu kılıyor. SAP, AT&T, Dell ve Zoom da esnek çalışma politikalarını geri çeken şirketler arasında.

Denisov-Blanch, araştırmasının daha yüksek performans gösteren programcıların da ofis yerine evden çalıştığını, ancak aynı zamanda hayalet mühendislerin de uzaktan çalışma olasılığının daha yüksek olduğunu ortaya koyduğunu belirtti. Uzaktan çalışanlar, yazılım mühendislerinin yüzde 14’ünü oluştururken, haftada en az bir gün ofiste çalışanlar %yüzde 9’unu, her gün ofiste çalışanlar ise yüzde 6’sını oluşturuyor.

Hayalet mühendisleri kötü niyetli olmaktan ziyade yılgın olarak gören Denisov-Blanch, onlarca hayalet mühendisle e-posta yoluyla iletişim kurduktan ve onlarla konuştuktan sonra şu sonuca varıyor;

“Neredeyse her zaman işlerinden duydukları hayal kırıklığının yanında çaba, ödül ve takdir arasında net bir bağlantı kuramamalarıyla başlıyor. Motivasyonlarını kaybediyorlar ve motivasyonlarını kaybettikçe performansları giderek düşüyor.”

Denisov-Blanch, zamanla bu düşük verimliliğin pasif olmaktan çıkıp aktif bir hal aldığını ve çalışanların takvimlerine sahte zaman blokları eklemek veya iş yüklerinin önemi konusunda blöf yapmak gibi hilelere başvurduklarını açıkladı. Bu sürecin ise çoğu yöneticinin gerçeği görmesini zorlaştırabildiğini söyledi.

Bir yapay zeka analitik raporu aracı olan Bordo AI’ın kurucusu Krunal Patel, yazılım mühendisi olarak kariyerinin başlarında bir “gerçeklik kontrolü” yapmak amacıyla işyerinde bilinçli olarak hiçbir iş yapmamayı denedi. Bir hafta boyunca kendisi ve bir iş arkadaşı, patronundan mühendislik görevleriyle ilgili günde iki kez ayrıntılı güncellemeler vererek hiçbir şey yapmadıkları gerçeğini gizledi. Patronu, ikilinin aslında hiçbir iş yapmadığını, ta ki onlar bunu itiraf edene kadar fark etmedi.

Patronunun şok olduğunu söyleyen Patel, “Onu karşımıza oturtup hayal kırıklıklarımızı anlattık” dedi. Patel ve meslektaşı, günlük görevlerin daha az mikro yönetimle yürütülmesini ve çözmeye çalıştıkları sorunlarla daha fazla ilgilenilmesini talep etti.

Yöneticisi, Patel’in önerilerini kabul etti ve mühendisler bunun ardından daha fazla iş yapmaya başladı. Şu anda 20 yıllık deneyime sahip bir teknoloji yöneticisi ve girişimci olan Patel, “İşler biraz daha verimli olmaya başladı, ayrıca çalışmaktan da keyif aldık” dedi.

Bir yazılım mühendisliği analitik rapor sağlayıcısı olan Hivel’in kurucusu ve CEO’su Sudheer Bandaru da orta ölçekli bir şirkette yazılım mühendislerinden oluşan bir ekibi yönetirken benzer bir deneyim yaşadı.

Performans değerlendirmeleri yapıldığı bir esnada ekip toplantılarında oldukça aktif ve konuşkan olan ‘parlak’ mühendislerinden birinin neredeyse hiç kod üretmediğinin ortaya çıktığını söyleyen Bandaru, “Bu tam anlamıyla şoke ediciydi” dedi.

Bandaru, söz konusu çalışanla yaptığı konuşma ile aslında niyetinin kötü olmadığını, sadece yanlış yönlendirildiğinin ortaya çıktığını söyledi. “Daha çok araştırma odaklı bir kişiydi, asla oturup kod yazmak istemiyordu” diyen Bandaru, çalışanın farklı bir role geçmesiyle birlikte daha başarılı olduğunu belirtti. Bandaru, bu gibi birçok örneğin, şirketlerin daha hızlı yazılım geliştirmelerine yardımcı olmayı amaçlayan bir analitik platformu olan Hivel’i kurmasına ilham verdiğini söyledi.

Doğru kullanıldığı müddetçe yazılım mühendislerinin üretkenliğini izleyen “hayalet avcısı” yazılımlar, daha yapıcı yönetim anlayışı oluşumuna zemin hazırlayabilir. Ancak teknoloji sektörü yazarı ve eski bir yazılım mühendisi olan Patrick McKenzie, yalnızca mühendislerin yazdıkları kod satırlarına odaklanan araçların haksız suçlamalara yol açabileceği konusunda uyarılarda bulundu.

Buna örnek olarak bazı kıdemli mühendislerin yazılım mimarisini planladıkları veya yeni mühendisleri eğittikleri için “makul bir şekilde hiç kod yazmayabileceklerini” söyleyen McKenzie, “Bu kişi için bir hayalet mühendis diyemeyiz ve bu kişi zamanını kesinlikle boşa harcamıyor” diye de ekledi.

Denisov-Blanch, bu tür yanlış anlamaları önlemek için, kendisi ve meslektaşlarının üretkenliği ölçmek adına kullandıkları algoritmanın hem ekiplerin hem de bireylerin bir şirketin genel kod tabanı üzerindeki etkisini izleyebildiğini belirtti.

Denisov-Blanch, yatırımcıların dikkatini çeken bu viral bulguların daha sonra nasıl ticarileştirilebileceğini araştırıyor. Şirketler, bu bulgulardan yola çıkarak maaşını ödediği hayalet mühendisler konusunda ne yapacaklarına karar verebilir.

Hayalet mühendisleri ispiyonlamayı değil, onlara yardım etmeyi amaçladığını söyleyen Denisov-Blanch “Benim görevim bu insanları bulmak değil, bu fenomenin neden meydana geldiğini anlamak ve bir daha olmamasını sağlamak” dedi.

Haberin orjinal haline bu linkten ulaşabilirsiniz.