Yeni açıklanan OVP’de “Dijital Dönüşüm” vurgusu

Cumhurbaşkanlığı Kalkınma Planı ve Milli Teknoloji Hamlesi kapsamında OVP açıklandı. Gerçekçi yapısı olumlu karşılandı.

Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığınca üç yıllık bir perspektif ile hazırlanan, 2024-2026 yıllarını kapsayan Orta Vadeli Program (OVP) açıklanırken sunum toplantısının önemli odaklarından birisi Dijital dönüşüm oldu. Cumhurbaşkanlığı Kalkınma Planı ve Milli Teknoloji Hamlesi kapsamında sanayiden tarıma bir çok sektörde teknolojik gelişmelere odaklanılırken, yapay zekâ, otonom sistemler, bulut bilişim ve büyük veri analitiği gibi dijital teknolojilerin yanı sıra yeşil teknolojilerin kullanımının da yaygınlaşacağı ve özellikle teknolojik yatırımların teşvik edileceği vurgulandı.

Açıklanan Yeni OVP’nin Giriş Duyurusu

Merkezi yönetim bütçesi hazırlık sürecini başlatan Orta Vadeli Program1 (OVP), makro politikaları, ilkeleri, hedef ve gösterge niteliğindeki temel ekonomik büyüklükleri, gelecek üç yıla ilişkin toplam gelir ve gider tahminlerini, bütçe dengesi ve borçlanma durumu ile kamu idarelerinin ödenek teklif
tavanlarını içeren temel politika dokümanıdır.

Her sene Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığınca üç yıllık bir perspektif ile hazırlanan OVP, Cumhurbaşkanı Kararıyla resmileşmektedir. Program dönemi boyunca, kamu kurumlarının bütçelerinin hazırlanmasında, yasal ve idari düzenlemelerin gerçekleştirilmesinde, karar alma ve uygulama süreçlerinde OVP’de yer verilen amaç ve önceliklerle tam uyum sağlanması esastır.

OVP’de küresel, bölgesel ve ulusal ekonomideki gelişmeler analiz edilmekte, bu analizler çerçevesinde belirlenen makroekonomik hedefler ile ekonomik ve sosyal alanlarda izlenecek politikalar kamuoyuyla paylaşılmaktadır. Bu yönüyle OVP, gerek kamu kesimi gerekse özel kesim için öngörülebilirliği artıran bir yol haritası niteliği taşımaktadır.

OVP (2024-2026), hazırlanmakta olan On İkinci Kalkınma Planı (2024-2028)’nın genel çerçevesiyle uyumlu olarak, makroekonomik ve finansal istikrarı güçlendirmeyi, yüksek katma değerli üretimi teşvik etmeyi, yeşil ve dijital dönüşüm odağıyla verimlilik ve ihracat artışı yoluyla büyümeyi ve cari işlemler dengesinde kalıcı iyileşme sağlamayı, enflasyonu orta vadede tek haneye düşürmeyi, iş ve yatırım ortamını iyileştirmeyi ve afetlerle etkin mücadele ederken mali disiplini korumayı esas alan politika zeminini tesis etmeyi amaçlamaktadır.

OVP’de yer alan öncelikli politikalara yönelik Programın ilk yılında uygulanacak somut tedbirlere ayrıntılı olarak 2024 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programında yer verilecektir.

OVP’DE DÜNYA VE TÜRKİYE EKONOMİSİNDE GELİŞMELER DEĞERLENDİRİLDİ

Dünya çapında teknolojinin gelişimi her alanda kendisini gösterirken Türkiye’nin Orta Vadeli Program’ında (OVP) da teknolojinin rolü ve dijital dönüşüm öncelikli ve kritik başlıklardan bir tanesi olarak kendisini gösterdi.

OVP sunumunda, Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi Programı kapsamında açılacak yeni çağrılar ile kritik ürün ve teknolojilerin yerli imkânlarla geliştirilmesi ve üretilmesi destekleneceği vurgulanarak, “Ölçek veya teknoloji yetersizliği nedeniyle yurtiçi üretim kapasitesi oluşturulamayan ürünlerde teknoloji transferine dayalı ortaklıkları da içeren yatırımlar özendirilecektir” ifadelerine yer verildi.

OVP’DE TEKNOLOJİK YATIRIMLAR TEŞVİK EDİLECEK

Sunumun öne çıkan noktalarından bir tanesi de Teknolojik Yatırımlar konusunda oldu. OVP’de, “Yarı iletken, elektrikli araç, batarya ve bunların değer zincirindeki kritik teknoloji ürünlerine yönelik yatırımlar teşvik edilecek, elektronik, havacılık, savunma ve biyomedikal gibi stratejik sektörlerde ihtiyaç duyulan kritik malzeme ve bileşenlere yönelik çalışmalar desteklenecektir. Yerli ve millî savunma sanayinden elde edilen kazanımların sivil alanlara teknoloji transferini sağlayacak mekanizmalar kurularak, sağlanan katma değer daha da artırılacaktır. Yapay zekâ, otonom sistemler, bulut bilişim ve büyük veri analitiği gibi dijital teknolojilerin yanı sıra yeşil teknolojilerin kullanımı yaygınlaştırılacaktır. Turcorn adayı ve küresel ölçekte rekabet potansiyeli yüksek teknoloji girişimleri desteklenecektir. Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi Programı kapsamında açılacak yeni çağrılar ile kritik ürün ve teknolojilerin yerli imkânlarla geliştirilmesi ve üretilmesi desteklenecektir” ifadelerine yer verildi.

OVP’DE DİJİTAL VE YEŞİL DÖNÜŞÜM

Orta Vadeli Program’ın önemli vurgularından bir tanesi dijital dönüşüm olurken, “Nesnelerin interneti, yapay zekâ, büyük veri, makine öğrenmesi ve üç boyutlu baskı gibi gelişmelerle dijital teknolojiler, uluslararası üretimin konumlanmasında ve ülkelerin rekabet güçlerinde giderek daha fazla ön plana çıkmış, söz konusu teknolojilerin iş yapma şekilleri üzerindeki etkisi Covid-19

salgınıyla daha da ivme kazanmıştır. Dijital teknolojilerin en etkin şekilde kullanılarak üretici ve tüketici arasındaki etkileşimin geliştirilmesi, başta KOBİ’ler olmak üzere sanayi ve hizmetlerdeki dijital dönüşümün sağlanması ve desteklenmesi önem arz etmektedir. Bununla birlikte, verinin artan kullanımına bağlı olarak mahremiyet ve amaca uygunluk odaklı veri paylaşımı ile siber güvenlik konuları ağırlık kazanmaktadır” ifadeleri ile sunumda teknolojinin ve dijital dönüşümün her alanda daha da ilerlemesi için katkı verileceği belirtildi.

Bununla birlikte Yeşil dönüşümün ve 2053 net sıfır emisyon hedefinin gerçekleştirilmesi ve sürdürülmesi için sera gazı emisyonlarının azaltılmasına ve iklim değişikliğine uyuma yönelik faaliyetlerle iklim değişikliğiyle mücadeleye ilişkin planlama ve uygulama araçları düzenleneceği bu düzenlemelerin yeni teknolojilerle destekleneceği de vurgulandı.

Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi Programı kapsamında açıklanan Orta Vadeli Program’ın Dijital Dönüşüm, Politika ve Tedbirler üzerine açıklaması:

OVP’DE Dijital Dönüşüm

Nesnelerin interneti, yapay zekâ, büyük veri, makine öğrenmesi ve üç boyutlu baskı gibi gelişmelerle dijital teknolojiler, uluslararası üretimin konumlanmasında ve ülkelerin rekabet güçlerinde giderek daha fazla ön plana çıkmış, söz konusu teknolojilerin iş yapma şekilleri üzerindeki etkisi Covid-19 salgınıyla daha da ivme kazanmıştır. Dijital teknolojilerin en etkin şekilde kullanılarak üretici ve tüketici arasındaki etkileşimin geliştirilmesi, başta KOBİ’ler olmak üzere sanayi ve hizmetlerdeki dijital dönüşümün sağlanması ve desteklenmesi önem arz etmektedir. Bununla birlikte, verinin artan kullanımına bağlı olarak mahremiyet ve amaca uygunluk odaklı veri paylaşımı ile siber güvenlik konuları ağırlık kazanmaktadır.

Program döneminde dijital dönüşümün hızlandırılması kapsamında, elektronik haberleşme altyapılarının güçlendirilmesi, yeni nesil ağ altyapılarının yaygınlaştırılması, öncelikli sektör ve alanlarda nitelikli Ar-Ge insan kaynağının geliştirilmesi, dijital dönüşüme yönelik teknolojilerde yetkinliğin artırılması, KOBİ’ler başta olmak üzere firmaların dijitalteknolojilere yönelik kapasite ve kabiliyetlerinin desteklenmesi ve finansmana yönelik etkin mekanizmaların oluşturulması sağlanacaktır. Ayrıca, siber güvenliğin ülke genelinde daha bütüncül politikalarla güçlendirilmesi sağlanacak, kamu hizmetlerinde vatandaş odaklı bir anlayışla dijital teknolojilerden etkin bir şekilde faydalanılarak verimlilik artırılacaktır.

Kamu yönetiminin etkinleştirilmesi ve kamu hizmetlerinin geliştirilmesinde dijital teknolojilerden en üst düzeyde faydalanılacaktır. Bu bağlamda, kamuda dijital teknolojilerin kullanımında yenilikçiliği ve tedarik etkinliğini artırmak ve veriden değer üretmek üzere bulut bilişim ve açık kaynak kodlu yazılımların kamuda kullanımı yaygınlaştırılacak, kamunun genelini kapsayan etkin bir veri yönetişimi mekanizması oluşturulacaktır. Kamu kurumlarının bilgi teknolojileri proje yönetimi yetkinlikleri geliştirilecek, nitelikli bilişim personelinin kamuda istihdamını kolaylaştırmayı ve özendirmeyi teminen kamu istihdam rejiminde gerekli iyileştirmeler yapılacaktır.

OVP’DE Politika ve Tedbirler

1. Veri ekonomisine geçişi hızlandırmak üzere, veri sahipliği ve veri paylaşım sorumlulukları ile teknik yöntemlerinin belirleneceği veri yönetişimi çatı düzenlemeler ve yönetişim altyapısı oluşturulacaktır.
2. Veri esaslı rekabet gücünün artırılmasına yönelik ulusal veri stratejisi hazırlanacaktır.
3. İleri dijital becerilerin kazandırılması, veri ekosisteminin güçlendirilmesi ve güvenilir yapay zekâ ürün ve hizmetlerinin geliştirilmesi sağlanarak, kurumsal ve sektörel düzeyde veriden değer üretimi desteklenecektir.
4. Türkiye’yi veri işleme faaliyetleri için bölgesel bir merkez haline getirmek üzere veri merkezi ve bulut bilişim yatırımları desteklenecektir.
5. Yüksek hızlı, kaliteli ve güvenli erişim imkânı sunan sabit ve mobil genişbant altyapıları yaygınlaştırılacak, fiziksel altyapıların ortak kullanımı teşvik edilecektir.
6. Genişbant altyapılarının gelişmesinin zor olduğu bölgelerde altyapı kurulumu teşvik edilecek, mobil haberleşme altyapısının olmadığı yerleşim yerlerine altyapı kurulması sağlanacaktır.
7. Yeni nesil mobil haberleşme teknolojilerinin üretimi güçlendirilecek ve kullanımı yaygınlaştırılacaktır.
8. Sanayi ve hizmet sektörlerinde yapay zekâ, büyük veri, bulut bilişim, blokzincir, siber güvenlik ve siber-fiziksel sistemler gibi dijital dönüşüme yönelik yerli teknolojilerin geliştirilmesi desteklenecektir.
9. Yerli yazılım firmalarının yetkinliği artırılacak ve işbirliklerini destekleyici platformlar oluşturulacaktır.
10. Açık kaynak kodlu yazılım ekosistemi geliştirilecek, yazılım sektöründeki insan kaynağı artırılacaktır.
11. Kamu hizmet sunumunda tasarruf, güvenlik ve sürekliliği temin etmek üzere açık kaynak kodlu yazılım ve bulut bilişim gibi araçlardan faydalanılacaktır.
12. 81 ilde Teknofest Teknoloji Atölyeleri kurulacaktır.
13. Kuantum teknolojileri alanında ileri düzeyde teknolojik araştırmalar yapılarak bu araştırmaların endüstriye uygulanması sağlanacaktır.
14. Derin teknoloji alanlarında yurt dışında yaşayan Türk uzmanların Türkiye’de girişim başlatmalarına olanak sağlayacak mekanizmalar oluşturulacaktır.
15. Enerji yoğunluğu yüksek batarya teknolojileri, bağlantılı araçlar, tam otonom (sürücüsüz) mobilite sistemleri ve ray ötesi sistemler gibi yeni nesil enerji ve ulaşım sistemlerindeki teknolojik kabiliyetler ve yatırımlar artırılacaktır.
16. Yerli ve millî gözlem uydusu İMECE’nin savunma, afet yönetimi, çevre, şehircilik, tarım ve ormancılık gibi alanlarda etkin şekilde kullanımı sağlanacak, yer gözlem uydusu geliştirme kapasitesinin artırılmasına yönelik çalışmalar sürdürülecektir.
17. Milli uzay programı çerçevesinde, ülkemizdeki uydu geliştirme ve pazarlama faaliyetleri koordine edilerek nano ve mikro uydu ile mega takım uydu gibi yeni teknolojik alanlarda Ar-Ge ve ürün geliştirme çalışmaları gerçekleştirilecektir.
18. KOBİ’lerde yaygın olarak ihtiyaç duyulan dijitalleşme uygulamaları merkezi bir altyapı ve destekleyici yazılım araçlarıyla karşılanacaktır.
19. Tarımsal faaliyetlerde dijital uygulamalarla ürün doğrulama, rekolte tahmini, yapay zeka, coğrafi bilgi sistemleri oluşturulacaktır.
20. Ulusal siber savunma ve siber caydırıcılık yeteneğinin artırılması, bu alanlarda ihtiyaç duyulan kapasitenin geliştirilmesine yönelik 2024-2027 Ulusal Siber Güvenlik Stratejisi ve Eylem Planı hazırlanacaktır.
21. Sanayi alanındaki işletmelerin siber dayanıklılıkları artırılacaktır.
22. e-Devlet Kapısı başta olmak üzere hizmet tasarımı ve sunumuna yönelik standartlar, altyapı ve idari kapasite, hizmet süreçleri esas alınarak ve yeniden yapılandırılarak iyileştirilecektir.
23. Dijital devlet çalışmalarına ilişkin üst seviye yönetişim ile kurumlar arası bilgi teknolojileri yönetişim kapasitesi iyileştirilecektir.
24. Kamu kurumlarının bilgi ve işlem teknolojileri ürün ve hizmet alımlarında maliyet etkinliği sağlanarak yenilikçilik ve yerli katma değer artırılacaktır.
25. e-Devlet Kapısı üzerinden sunulmakta olan bütünleşik hizmetlerin niteliği ve sayısı artırılacaktır.
26. e-Devlet Kapısı üzerinden sunulan belediye hizmetlerinin standardizasyonu sağlanacak ve eDevlet Kapısında kullanımı kolaylaştırılacaktır.
27. Kamu hizmetlerinin kesintisiz ve birlikte çalışabilirliği ile özel sektörün küresel rekabet gücünü artırmak üzere dijital devlet hizmetlerinde yeni nesil teknolojilerin etkin kullanımına yönelik modernizasyon ve süreç iyileştirmeleri yapılacak ve bu amaca yönelik ortak altyapı ve beşeri sermaye güçlendirilecektir.
28. Dijital dönüşüm sürecinin izlenebilmesi için uluslararası göstergeler ve ölçümlemeye yönelik veri kapasitesi iyileştirilecektir.
29. Dijital finans altyapısı güçlendirilerek fintek alanında yerli teknolojilerin geliştirilmesine yönelik tedbirler alınacaktır.
30. Blokzincir tabanlı akıllı sözleşmeler üzerinden menkul kıymet ihraçları yapılacak, ihraç süreçleri dijitalleştirilecektir.
31. Dijital ekonomide rekabet ortamını güçlendirecek düzenlemeler tamamlanacaktır.
32. Uzaktan erişim üzerinden mikro veri sunumunun yasal zeminine yönelik hazırlıklar tamamlanacak, araştırmacıların uzaktan erişim aracılığıyla mikro verilere erişip, bilimsel çalışmalarını yapabilmelerine imkân sağlayan Elektronik Veri Araştırma Merkezi (E-VAM) projesi hayata geçirilecektir.

Yeni açıklanan OVP‘nin kapsamlı açıklamasını bu linkteki PDF dosyasından okuyabilirsiniz.