Türkiye’de Yapay Zeka Kanunu Hakkında İlk Yasa Teklifi Verildi!

Türkiye’de Yapay Zeka Kanunu hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisine İlk Yasa Teklifi Verildi!

24 Haziran 2024 tarihinde Ömer Faruk Gergerlioğlu tarafından TBMM‘ye verilen Yapay Zeka Kanun Teklifi ile yenilikçi teknolojiler hakkında yasal düzenlemelerin yapılmasına ilişkindir. Verilen yasa teklifi ile ilgili özet içeriği aşağıda, detaylarını ise makale sonunda paylaştığımız pdf dosyasının linki ile okuyabilirsiniz.

Yapay Zeka Kanun Teklifi: Güvenli ve Etik Kullanım İçin Yeni Düzenlemeler

Türkiye’de yapay zeka teknolojilerinin güvenli, etik ve adil bir şekilde kullanılmasını sağlamak amacıyla hazırlanan Yapay Zeka Kanun Teklifi, önemli düzenlemelerle dikkat çekiyor. Bu kanun teklifi, yapay zeka sistemlerinin geliştirilmesi ve kullanımına yönelik kapsamlı bir çerçeve sunarken, kişisel verilerin korunması ve gizlilik haklarının ihlal edilmemesi konusuna da vurgu yapıyor.

Amaç ve Kapsam

Kanunun ilk maddesinde, yapay zeka teknolojilerinin güvenli, etik ve adil kullanımını sağlamak; kişisel verilerin korunması ve gizlilik haklarının ihlal edilmemesini temin etmek ve yapay zeka sistemlerinin geliştirilmesi ve kullanımına yönelik düzenleyici bir çerçeve oluşturmak amaçlanıyor. Bu düzenlemeler, yapay zeka sistemlerinin sağlayıcıları, dağıtıcıları, kullanıcıları, ithalatçıları ve distribütörleri ile bu sistemlerden etkilenen kişileri kapsıyor.

Tanımlar

Kanun teklifinde, yapay zeka; insan benzeri bilişsel işlevleri yerine getirebilen ve öğrenme, mantık yürütme, problem çözme, algılama ve dil anlama gibi yeteneklere sahip bilgisayar tabanlı sistemler olarak tanımlanıyor. Ayrıca, sağlayıcı, dağıtıcı, kullanıcı, ithalatçı ve distribütör gibi terimlerin ne anlama geldiği de açıklığa kavuşturuluyor.

Temel İlkeler

Yapay zeka sistemlerinin geliştirilmesi, kullanımı ve dağıtımı sırasında uyulması gereken temel ilkeler belirlenmiş. Güvenlik, şeffaflık, adillik, hesap verebilirlik ve gizlilik bu ilkeler arasında yer alıyor. Yapay zeka sistemlerinin güvenli çalışması, ayrımcılık yapmaması ve kişisel verilerin korunması gibi konularda gerekli tedbirlerin alınması zorunlu hale getiriliyor.

Risk Yönetimi ve Değerlendirme

Yapay zeka sistemlerinin geliştirilmesi ve kullanımı sırasında risk değerlendirmesi yapılması ve yüksek risk içeren sistemler için özel önlemler alınması öngörülüyor. Yüksek risk içeren yapay zeka sistemleri, ilgili denetim makamlarına kayıt ettirilerek uygunluk değerlendirmesine tabi tutulacak.

Uygunluk ve Denetim

Kanun teklifi, yapay zeka operatörlerinin bu Kanunun hükümlerine ve ilgili yönetmeliklere uygun hareket etmekle yükümlü olduğunu belirtiyor. Denetim makamları, yapay zeka sistemlerinin bu Kanuna uygunluğunu denetlemek ve ihlalleri tespit etmek için gerekli yetkilere sahip olacak.

İhlal ve Yaptırımlar

Bu Kanun hükümlerine aykırı hareket eden yapay zeka operatörleri hakkında çeşitli yaptırımlar uygulanabilecek. Yasaklanan yapay zeka uygulamaları için 35 milyon TL veya yıllık cironun %7’sine kadar para cezası, yükümlülüklerin ihlali için 15 milyon TL veya yıllık cironun %3’üne kadar para cezası ve yanlış bilgi sağlanması durumunda 7.5 milyon TL veya yıllık cironun %1,5’ine kadar para cezası öngörülüyor.

Yürürlük ve Yürütme

Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girecek ve hükümlerini Cumhurbaşkanı yürütecek.

Bu yeni düzenlemelerle, yapay zeka teknolojilerinin daha güvenli, adil ve şeffaf bir şekilde kullanılması hedefleniyor. Bu çerçevede, sektörde faaliyet gösteren tüm tarafların belirlenen kurallara uyma zorunluluğu, yapay zeka sistemlerinin toplum üzerinde yaratabileceği olumsuz etkilerin en aza indirilmesi açısından büyük önem taşıyor.

Yapay Zeka Kanun Teklifi – GEREKÇE

Yapay zeka teknolojilerinin hızla gelişmesi ve hayatın birçok alanında yaygınlaşması, bu teknolojilerin kullanımını düzenlemek amacıyla kapsamlı yasal çerçeveler oluşturulmasını zorunlu kılmaktadır. Yapay zeka, sağlık, eğitim, güvenlik ve ulaşım gibi kritik alanlarda devrim niteliğinde değişiklikler yaratmakta ve bu alanlardaki etkinliği hızla artmaktadır. Ancak, bu teknolojilerin yanlış veya kötü niyetli kullanımı, bireylerin hak ve özgürlüklerini tehdit edebilir. Bu nedenle, yapay zeka sistemlerinin geliştirilmesi, kullanımı ve dağıtımına yönelik güvenli, etik ve adil standartların belirlenmesi ve uygulanması büyük önem taşımaktadır.

Bu kanunun amacı, yapay zeka teknolojilerinin güvenli, etik ve adil bir şekilde kullanılmasını sağlamak, kişisel verilerin korunmasını temin etmek ve gizlilik haklarının ihlal edilmesini önlemektir. Böylece, yapay zeka sistemlerinin topluma sağlayacağı faydaların azami düzeye çıkarılması hedeflenmektedir. Yapay zeka sistemlerinin güvenli, şeffaf ve hesap verebilir bir şekilde çalışması, toplumun bu teknolojilere olan güvenini artıracak ve yapay zeka uygulamalarının benimsenmesini hızlandıracaktır.

Yapay zeka sistemlerinin sağlayıcıları, dağıtıcıları, kullanıcıları, ithalatçıları ve distribütörleri ile yapay zeka sistemlerinden etkilenen kişileri kapsayan bu kanun, tüm paydaşlar için açık ve belirli kurallar oluşturmayı amaçlamaktadır. Böylece, yapay zeka teknolojilerinin tüm paydaşlarının hak ve sorumlulukları netleştirilecek ve yasal düzenlemelerin etkin bir şekilde uygulanması sağlanacaktır.

Bu kanun, yapay zeka teknolojilerinin sağladığı fırsatlardan en üst düzeyde faydalanılmasını temin ederken, potansiyel riskleri ve zararları en aza indirmeyi hedeflemektedir. Yapay zeka sistemlerinin güvenli, adil ve şeffaf bir şekilde çalışmasını sağlamak amacıyla belirlenen ilkeler, bu teknolojilerin sorumlu ve etik bir çerçevede geliştirilmesini ve kullanılmasını güvence altına almaktadır. Bu ilkeler, yapay zeka sistemlerinin ayrımcılık yapmaması, kişisel verilerin korunması ve kullanıcıların zarar görmemesi gibi temel prensipleri içermektedir.

Risk değerlendirmesi ve uygunluk değerlendirmesi mekanizmaları, yapay zeka sistemlerinin topluma fayda sağlamasını ve olası zararların en aza indirilmesini hedeflemektedir. Yüksek risk içeren yapay zeka sistemleri için özel güvenlik önlemleri ve sürekli izleme mekanizmaları oluşturularak, bu sistemlerin güvenilirliği ve doğruluğu sağlanmalıdır. Ayrıca, yapay zeka sistemlerinin geliştirilmesi ve kullanımı sırasında karşılaşılabilecek risklerin tespit edilmesi ve bu risklere karşı gerekli önlemlerin alınması gerekmektedir.

Yapay zeka operatörlerinin yasal yükümlülüklere uyumunu sağlamak ve bu uyumu denetlemek için güçlü bir denetim mekanizması oluşturulmuştur. Denetim makamlarına verilen geniş yetkiler, yapay zeka sistemlerinin sürekli olarak izlenmesini ve gerektiğinde müdahale edilmesini sağlayarak, bu teknolojilerin güvenli ve etik bir şekilde kullanılmasını temin edecektir. İhlallerin tespiti ve yaptırım uygulanması, yapay zeka operatörlerini yasalara uygun hareket etmeye teşvik edecektir.

Bu kanunun belirlediği yaptırımlar, yapay zeka operatörlerinin yasal yükümlülüklere uymalarını teşvik etmek ve ihlallerin önlenmesi için caydırıcı bir etki yaratmak amacıyla tasarlanmıştır. Yasaklanan yapay zeka uygulamaları, yükümlülüklerin ihlali ve yanlış bilgi sağlanması durumunda uygulanacak para cezaları, operatörlerin yasaya aykırı faaliyetlerde bulunma riskini minimize edecek şekilde belirlenmiştir. Bu düzenlemeler, yapay zeka teknolojilerinin toplumun güvenliği, mahremiyeti ve hakları korunarak sorumlu ve güvenli bir şekilde kullanılmasını sağlamak için gerekli olan güçlü bir yaptırım mekanizması oluşturacaktır.

Sonuç olarak, bu kanun, yapay zeka teknolojilerinin toplum yararına kullanılmasını teşvik ederken, bireylerin hak ve özgürlüklerinin korunmasını ve teknolojinin adil ve etik bir çerçevede geliştirilmesini ve kullanılmasını sağlamayı amaçlamaktadır. Bu düzenlemeler, Türkiye’nin yapay zeka alanında uluslararası standartlarla uyumlu, rekabetçi ve yenilikçi bir ortam oluşturmasına katkı sağlayacaktır.

TBMM‘ye verilen Yapay Zeka Kanun Teklifi ile ilgili PDF dosyaya bu linkten ulaşabilirsiniz.