Bilgisayar Okur Yazarlığı Tarihçe ve Türleri

Sevgili Dostlar

Okuryazarlık bilim insanları tarafından genel anlamda bir dilin yazılarını okuyabilme, okunan ögeleri algılayabilme ve kavrama yetisine sahip olabilme olarak tanımlanır.

Bilgi çağı olarak kabul edilen günümüzde özellikle internet ve bilişim teknoloji ve uygulamalarının her ortamda etkin olarak kullanılması, insan artık sadece alfabe okuryazarlığı ya da bilginin içeriğini almakla kalmayıp bilginin doğuşundan itibaren, gelişimi, elde etme ve değerlendirme aşamalarına kadar geçen süreçte aktif olarak görev ve yer edinmek durumdadır.

İnsan, bilişim ve bilgi teknoloji ve uygulamalarını kullanarak ağ üzerinde var olan bilgi kaynaklarına erişip, bunlarla etkileşim halinde bulunmak, diğer bir kavramsal ifade ile her insan aynı zamanda web okuryazarı olma durumundadır.

OKURYAZARLIĞIN TARİHÇESİ

Tarihsel sürece bakıldığında, “okuryazarlık” kavramı bugüne kadar farklı başlıklar ve bakış açıları ile değerlendirilmiştir.

Bu başlıklardan birincisi “ALFABEYE DAYALI OKURYAZARLIK” tır.

Peki nedir bu “Alfabeye Dayalı Okuryazarlık”

Bu yaklaşıma göre okuryazarlık, alfabe temelinde değerlendirmeye alınır ve sadece okuma ve yazma eylemiyle sınırlıdır.

Buna göre kişilerin harf ve kelimeleri okurken seslendirmeleri, yazarken de çizerek birleştirmeleri, bu suretle okunaklı bir el yazısı yazabilme ve imla kurallarına uymaları yeterli görülmektedir. 1950-1960 ile yıllarda ortaya çıkan bir anlayıştır.

19. yüzyılın ortalarına kadar “okuryazar” kavramı iyi eğitimli insanları tanımlamak için kullanılırken, bu kavramın uluslararası düzeyde tanımlanması ve günümüzdeki anlamıyla kullanılmaya başlanması 19. yüzyılın sonlarına doğru gerçekleşmeye başlamıştır.

OKURYAZARLIĞIN TARİHÇESİ:

İŞLEVSEL OKURYAZARLIK

1970 li yıllarda gündeme gelen bu okuryazarlık yaklaşımı okuma-yazma ve aritmetikle ilgili edinilen bilgi ve becerilerin bireysel, sosyal, ekonomik ve kültürel alanlarda ve günlük yaşamda kullanılabilmesini de kapsayan bir yaklaşımdır.

İkinci dalga olarak ortaya çıkan bu yaklaşım işlevsel (fonksiyonel) okuryazarlık yaklaşımıdır.

Alfabeye dayalı okuryazarlıktan işlevsel okuryazarlığa geçişin temel nedeni sanayileşme sonrası toplumda iş gücü pazarı ve işverenlerin eğitimli insanlardan beklentilerinin değişmesidir.

Yeni iş gücü pazarının ihtiyaç duyduğu insan tipi, sadece okuma ve yazma becerilerine sahip insandan ziyade okuma ve yazma eylemleri sonucunda elde ettiği iletileri anlayan ve ürettiği bilgiyi uygulayabilen insan tipidir.

Bu durumun neticesinde de eğitim sistemlerinde, okuryazarlık ve okuryazar kavramlarının özünde işlevselliğin ön plana çıktığı köklü değişiklikler meydana gelmiştir.

———————————–

OKURYAZARLIĞIN TARİHÇESİ:

ELEŞTİREL OKURYAZARLIK,

Okuryazarlık hareketinde üçüncü dalga olarak kabul edilir. 1980’li yıllarda ortaya çıkmıştır. Bu yaklaşımın temelinde eleştirel kuram (teori) ve eleştirel pedagoji yer almaktadır.

En genel anlamıyla eleştirel pedagoji, mevcut eğitimin sorunlarını tartışan bir eğitim anlayışıdır. Okul kavramının ortaya çıkışı tüketim toplumunun sonucudur.

Okul sistemi, insanların eğitilmesi, hayat kalitelerinin artması amacından çok endüstri devrimiyle birlikte fabrikalarda çalışacak kadar okuryazar olan ve temel becerilere sahip olan işçilere ihtiyaç amacıyla oluşmuş bir sistemdir. Bugün halâ eğitim sisteminin temel çıktısı ekonominin ihtiyaç duyduğu bireyi yetiştirmektir.

————————————————-

Okuryazarlık türleri üzerinde biraz çalıştık, tarihsel gelişimi de dikkate aldığımızda bakın neler ortaya çıktı:

1- Alfabeye Dayalı Okuryazarlık

2- İşlevsel Okuryazarlık

3- Eleştirel Okuryazarlık

4- Bilgisayar Okuryazarlığı

5- Teknoloji Okuryazarlığı

6- Medya Okuryazarlığı

7- Web Okuryazarlığı

8- Bilgi Okuryazarlığı

9- Sosyal Medya Okuryazarlığı

10- Finansal Okuryazarlık

11- Matematik Okuryazarlığı

12- Biyoloji Okuryazarlığı

13- Fen Okuryazarlığı

14- Sağlık Okuryazarlığı

15- Çevre Okuryazarlığı

16- Tarih Okuryazarlığı

17- Ekonomi Okuryazarlığı

18- Müzik Okuryazarlığı

19- Bioteknoloji Okuryazarlığı

20- Ölçme Değerlendirme Okuryazarlığı

21- İmge – simge Okuryazarlığı

22- Coğrafya Okuryazarlığı

23- Hukuk Okuryazarlığı

24- Tarım Okuryazarlığı

25- Eski Çağ Okuryazarlığı

26- Anayasa Okuryazarlığı

27- Yatırım Okuryazarlığı

28- Sinema Okuryazarlığı

29- Dans okuryazarlığı,

30- Bilimsel Okuryazarlık

31- Görsel Okuryazarlık

32- Duygusal Okuryazarlık

33- İstatistiksel Okuryazarlık

34- Sayısal Okuryazarlık