EIP-4844: Ethereum’un Ölçeklenebilirlik Sorununa Devrimsel Çözüm

Bu yazı Antalya Blockchain Topluluğu üyesi Ensar Mert Günay  tarafından hazırlanmıştır.

Ethereum’un Ölçeklenme Sorunu

Ethereum, akıllı kontratlar ve merkeziyetsiz uygulamalar (dApps) için bir temel oluşturdu fakat ağın artan kullanımıyla birlikte ciddi ölçeklenme sorunları ortaya çıktı. Ağ trafiği, yüksek gas ücretleri ve yavaş işlem süreleri yüzünden kullanıcılar için negatif bir ortam oluştu. Ethereum 2.0’a geçiş ise bu sorunları çözmeyi amaçlasa da tek başına yeterli olmadı. Ölçeklenebilirliği artırmak için Ethereum topluluğu çeşitli geliştirme öneriler tasarladı bunlardan biri de EIP-4844 yani Proto-Danksharding.

Ethereum 2.0 ve Sharding

Ethereum 2.0, Ethereum ağını proof-of-stake (PoS) konsensüs mekanizmasına geçirerek enerji verimliliğini artırmayı ve ölçeklebilirliği iyileştirmeyi amaçlayan büyük bir güncelleme paketidir. Bu güncellemenin en önemli bileşenlerinden biri shardingdir.

Peki Sharding Nedir?

Sharding temelinde Ethereum ağının veri işleme kapasitesini artırmak için ağı birden fazla parçalara bölme yöntemidir. Her shard, kendi işlemlerini ve durumunu tutar ve bu sayede paralel olarak işleme yapılabilir. Bu ağın genel işlem kapasitesini önemli ölçüde artırır. Fakat burada bir problem daha var. Shardingin tam anlamıyla uygulanması epey bir zaman alacak. Tam burada EIP-4844 ortaya çıkmaktadır.

EIP-4844 Nedir?

İşte yazının ana konusu EIP-4844’e bakacak olursak: Ethereumda işlem verimliliğini artırmayı ve ağın ölçeklenebilirliğini geliştirmeyi amaçlayan bir Ethereum geliştirme önerisidir. Proto-Danksharding olarak da bilinen bu öneri Ethereum 2.0’ın tam anlamıyla sharding’e geçiş sürecinde önemli bir köprü görevi görmektedir.

EIP-4844 Özellikleri

• Sharding’e Geçiş: tam sharding’den önce bir adım olarak düşünülen, Ethereum’un veri işleme kapasitesini artırarak ağın ölçeklenebilirliğini destekler.
• Veri İşleme Kapasitesinin Artırılması: EIP-4844, Ethereum’un daha fazla veriyi işlemesini sağlar. Bu özellikle rollup çözümleri gibi Layer 2 ölçekleme çözümlerinin etkinliğini artırır.
• Düşük Maliyetli İşlemler: EIP-4844, gas ücretlerini düşürerek kullanıcıların daha düşük maliyetlerle işlem yapmasına olanak tanır.

Peki Bize Avantajları Nedir?

• Veri Depolama Yükünün Azaltılması: Blob’lar blockchaine kalıcı olarak kaydedilmedileri için veri depolama yükünü hafifletir. Bu, düğümlerin veri depolama maliyetlerini düşürür ve ağın daha verimli çalışmasını sağlar.
• Rollup Çözümleri ile Entegrasyon: Blob verileri, özellikle rollup çözümleri için büyük bir avantaj sağlar. EIP-4844, rollupların daha etkin çalışmasına katkıda bulunur.
• Gas Ücretlerinin Düşürülmesi: EIP-4844,blob verilerini kullanarak işlemlerin veri yükünü artırırken, gas ücretlerini düşürür. Bu, kullanıcıların daha düşük maliyetlerle işlem yapmasına olanak tanır.

Proto-Danksharding

Proto-Danksharding, tam sharding’in bir aşaması olarak düşünülebilir. Bu aşama, veri parçalarını kullanarak Ethereum’un işlem kapasitesini artırır. Ancak tam sharding’den farklı olarak, bu veri parçaları geçici olarak işlenir ve blockchain’ e kaydedilmez.

Teknik Yapısı

Şimdi ise EIP-4844’ün teknik yönlerine bakalım

Blob Verileri

EIP-4844, Ethereum’da blob adı verilen büyük veri parçalarını işlem bloklarına eklemeyi önerir. Bu bloblar işlemlerin veri yükünü arttırırken mevcut blok boyutlarının üzerinde veri depolamaya olanak tanır. Ancak Bloblar blokchaine kalıcı olarak kaydedilmez. Bu, ağın veri depolama yükünü hafifletir ve işlemlerin daha hızlı ve ucuz hale gelmesini sağlar.

Veri Taşıma

Veri parçaları, Ethereum blokchainin’e geçici olarak işlenir. Bu, tam sharding’den farklı olarak veri parçalarının kalıcı olarak depolanmamasını sağlar. Bu sayede ağın veri depolama yükü hafifler ve işlemler daha hızlı gerçekleşir.

Veri Parçaları (Shards)

Proto-Danksharding, veri parçalarını kullanarak işlemleri paralel olarak işler. Bu, ağın genel verimliliğini artırır ve daha fazla işlemin aynı anda gerçekleştirilmesini sağlar.

EIP-4844’ün Geleceği ve Zorlukları

EIP-4844’ün uygulanması, Ethereum’un ölçeklenebilirlik sorunlarını hafifletmek için büyük bir adım olsa da bazı zorlukları da beraberinde geliyor… Şimdi kısa bir şekilde ne gibi zorluklarla karşı karşıya gelinebilir ve geleceğine bakacağız.

• Teknik Zorluklar: EIP-4844’ün uygulanması, Ethereum geliştiricileri için teknik zorluklar içerebilir. Blob verilerinin entegrasyonu ve Proto-Danksharding’in uygulanması, dikkatlı bir planlama ve test süreci gerektirir.
• Layer 2 Çözümleri ile Entegrasyonu: Layer 2 çözümleri ile entegrasyonunu güçlendirebilir. Rollup çözümleri ve diğer Layer 2 teknolojileri Ethereum’un ölçeklenebilirliğini artırmak için EIP-4844 ile uyumlu hale getirilebilir. Yeni geliştirmeler ve iyileştirmeler, Ethereum’un daha geniş bir kullanıcı tabanına ulaşmasını sağlayacak diyebiliriz.

Tüm yazıyı özetleyecek olursak:

EIP-4844 aslında Ethereum’un ölçeklenebilirlik sorunlarını hafifletmek için öne çıkan bir öneri. Bu öneri Ethereum’un işlem kapasitesini artırarak daha düşük maliyetli ve hızlı işlem sunmayı bize vaat ediyor. Proto-Danksharding, tam sharding’e geçiş sürecinde Ethereum’a önemli bir destek sağlarken, blob verileri gibi yenilikler de ağın veri işleme kapasitesini artırıyor. Temelinde daha verimli ve erişilebilir bir ağ sunma yolunda önemli bir adımdır.

Bu yazı Antalya Blockchain Topluluğu üyesi Ensar Mert Günay  tarafından hazırlanmıştır.