Deepfake ve Kişisel Verilerin Korunması
Deepfake ve Kişisel Verilerin Korunması
Kişisel Verileri Koruma Kurumu, geçtiğimiz günlerde deepfake hakkında bilgilendirme notu yayınladı. Özellikle son yıllarda artan deepfake teknolojisi ve yapay zeka, devamında kişisel verilerin korunması anlamında da birçok sorunu dile getirdi. Bu anlamda yazımızda deepfake teknolojisi ve kvkk hakkında yazmaya çalışacağız.
Deepfake Nedir?
Deepfake, kişilerin görüntüleri ve/veya seslerinin kullanılarak taklit edilmesi olarak açıklanabilir. Bu özellik ile kişilerin çok daha farklı görüntü, video veya sesleri ile o kişi hakkında çok daha farklı vakıalar gösterilebilmektedir. Yani gerçek olmayan görüntüler / sesler oluşabilmektedir.
Deepfake İçerisinde Kişisel Veriler
Deepfake bir kişinin taklit edilmesi olduğundan içerisinde görüntüden sese kadar kişisel veriler işlenmektedir. Bu veriler normal kişisel veriler olduğu gibi, biyometrik (özel nitelikli) kişisel veriler de olabilmektedir. Bu sebeple deepfake teknolojisinin kullanımında 6698 sayılı KVKK’a uygun davranılması gerektiği açıktır.
Deepfake Teknolojisinin Kişisel Verilerin Korunması Bakımından Değerlendirilmesi
Deepfake içerisindeki görüntüler de her halükarda kişisel veri kabul edileceğinden, KVKK m.4 uyarınca bu verilerin; hukuka ve dürüstlük kurallarına uygun, doğru ve güncel olması, açık, belirli ve meşru amaçlarla işlenmesi ve işlendikleri amaçlarla bağlantılı, sınırlı ve ölçülü olması şarttır. Yine bu verilerin işlendikleri amaç için gerekli süre ile sınırlı şekilde muhafaza edilmesi gerekmektedir. Yani deepfake teknolojisi için alınan kişisel verilerin veya deepfake sonrası çıktısı verilen kişisel verilerin bu amaçlara uyması zorunludur.
Yine kişisel veriler kişilerin açık rızası olmaksızın da işlenemez olsa da, KVKK m.5’teki “kişisel verilerin işlenme şartları”nı taşıması halinde açık rıza olmaksızın da işlenebilecektir.
KVKK m.5’teki şartlardan deepfake’in açık rıza olmaksızın işlenebilmesini sağlayan en önde gelen şart, “c” fıkrası olarak “bir sözleşmenin kurulması veya ifası için gerekli olmak” olacaktır. Burada ise yine m.4’teki genel esaslara göre işleme yapılabilecektir.
Deepfake kapsamında alınan görüntü ve seslerin, biyometrik veri derecesine ulaşması halinde ise yine Kanun özel nitelikli kişisel verilerin işlenmesinde açık rıza şartını ayrıca eklemiş. M.5’in aksine özel nitelikli kişisel veriler Kanun’larda öngörülmesi durumunda da açık rıza olmaksızın işlenebilecektir.
Yine özel nitelikli kişisel veriler, kişinin görsellerini alenileştirmesi durumunda da açık rıza olmaksızın işlenebilir. Peki sosyal medyadaki fotoğraflar deep fake’e tabi tutulabilir mi? Burada belki 2’li bir ayrıma gidilebilir. Herkese açık olmayan hesaplar içerisindeki fotoğraf ve sesler alenileşme sayılmazken, herkese açık fotoğraflar ise alenileştirilmiş sayılacaktır.
Aydınlatma Yükümlülüğü
Yine her durumda KVKK m.10’a göre kişisel verilerin işlenmesinde “kişisel verilerin hangi amaçla işleneceği, kimlere ve hangi amaçlarla aktarılabileceği, kişisel veri toplama sebebi ve yöntemi ve 11. maddedeki diğer hakların yer aldığı” bir aydınlatma gerçekleşmesi gerekmektedir.
Cezalar
Deepfake teknolojisi kullanılırken ve çıktılar yayınlanırken KVKK’a uymayanlar, 9.463.213 TL’e kadar para cezasına çarptırılabilecektir. Bu kapsamda start-upların dikkatli olması gerekmektedir.
Yine kişilerin izinsiz şekilde kullanılması TCK anlamında da suç oluşturabileceğini herkesin bilmesi gerekmektedir.
Sonuç
Son yıllarda artan yapay zeka teknolojisi ile kişiler verileri hukuku düşünmeden kullanabilmektedir. Bu ise büyük hak kayıplarına sebep olmaktadır.
Ayrıca bu kullanımlar sosyal infiallere de sebep olabildiği açıktır. Bu anlamda bu teknolojiyi kullananların uzman avukatlardan yardım alması şarttır.
Tüm gündem yazılarımıza bağlantıdan ulaşabilirsiniz.
Yapay zeka alanındaki “Deep Fake ve Adli Bilişim” isimli yazıyı okumak için bağlantıya tıklayınız.
Yazar: Av. Ali ERŞİN (LL.M.) / Hukuk ve Bilişim Dergisi Genel Koor.
Mail: [email protected]
Instagram: @avukataliersin
Tel: 0541 316 96 21
Kaynaklar
KVKK, Deepfake Bilgi Notu
6698 Sayılı KVKK
