SEC Bitcoin ETF Kararı ve Hukuki Yönü

14 Ocak 2024 Av. Ali Ersin

SEC, Bitcoin ETF’leri Onayladı

Bitcoin ETF Nedir?

ETF (Exchange Traded Funds), Türkçe olarak “Borsa Yatırım Fonu” olarak ifade edilebilecek; hisse senedi, tahvil bono gibi yatırım araçlarının alınıp satılabildiği fonlardır. ETF’lerin özelliği, o varlığa sahip olmadan o varlıkları çeşitlendirilmesinin sağlanmasıdır. Bitcoin ETF ise bitcoinlerin doğrudan yatırımcılar tarafından sahip olunmadan Bitcoin ETF ürününe yatırım yapılmasını sağlayan fondur.

Bitcoin ETF’lerin Avantajları Nelerdir?

Bitcoin ETF’ler, Bitcoinlere veya diğer kripto paralara göre avantajları şu şekilde sıralanabilir:

Kolay Bitcoin yatırımı: ETF’lerin yapısı sayesinde yatırımcılar bitcoinleri doğrudan satın almadan bitcoin’e sahip olabilir.
Sigorta: Bitcoin ETF’ler temel düzenleyici kurumlar tarafından sigortalı olduğundan, dolandırılma, kaybetme vb. durumların riski bitmiş olmaktadır.
Saklama/Koruma: Bitcoin’i ETF yatırımcısı doğrudan satın almadığından, saklama ve koruma zorunlulukları da olmayacaktır.
Kurumsal Yatırım: Kurumsal olarak da Bitcoin ETF’lere yatırım yapılabilecektir. Bu ise ayrı bir kolaylık durumudur.

Bitcoin ETF’lerin Dezavantajları Nelerdir?

Ek ücretler: ETF’lere yapılan yatırımlarda bir aracı kurum yönetim yapacağı için ek ücretler çıkabilir.
Fiyat denkliği: Bitcoin ETF’lerin amacı bitcoine denk olmak olsa da, her zaman bu denklik sağlanamayabilecektir.
Piyasa alım – satım saatleri: Bitcoin’ler 7/24 alınıp satılabilirken, Bitcoin ETF’ler piyasa saatlerine uymak zorundadır.
Aracılık: Bitcoin’ler aracısız olsa da Bitcoin ETF’ler aracısızdır.

Bitcoin ETF Türleri Nelerdir?

Bitcoin ETF’lerin “vadeli Bitcoin ETF” ve “spot Bitcoin ETF” olarak iki çeşidi vardır:

Vadeli Bitcoin ETF: Genel anlamda şu ana kadar daha çok kullanılan bu türde, Bitcoin ETF’nin gelecekteki fiyat hareketlerine veya diğer bazı hareketlere göre stratejilerin üretilip yatırım yapıldığı Bitcoin ETF türüdür.
Spot Bitcoin ETF: Spor Bitcoin ETF ise Bitcoin’in anlık hareketlerine göre yatırım yapabilmeyi sağlayan yatırım türüdür.

SEC Bitcoin ETF’leri Kabul Etti

Bitcoin ETF’ler 10 yıldan fazladır olmakla birlikte, SEC’e ilk olarak 2013 yılında Bitcoin ETF başvurusu yapılmıştı. SEC ise 10’larca başvuruyu şu ana kadar reddetti. İlk olarak 2021 yılında bir vadeli işlem Bitcoin ETF’sini SEC kabul etmiş, söz konusu Bitcoin ETF Chicago Ticaret Borsası üzerinden işlemlere açılmıştı.

10 Ocak 2024 yılına gelindiğinde ise özellikle spot Bitcoin ETF’lerin SEC tarafından kabul edilmesi ile karşı karşıya kaldık ve 11 spot Bitcoin ETF başvurusu SEC tarafından kabul edildi. Artık hem gerçek kişiler hem de tüzel kişiler spot piyasalarda Bitcoin ETF fonlarına yatırım yapabileceklerdir. Bu karar kendisini Bitcoin’in ve kripto paraların geleneksel finansa daha hızlı entegre olabilmesinin önünü açmış oldu.

“Greyscale Order”da SEC, teklif veren borsanın CME Bitcoin vadeli işlem borsasının önemli ölçüde özellikleri taşımadığına karar vermiş, karar temyize taşınmış ve Temyiz mahkemesi ise Grayscale kararını iptal ederek yeniden göndermişti. Bu incelemede SEC’in başvuruları reddetmesinin Kanun’a aykırı olduğu kararını vererek SEC’e yeniden göndermiştir. SEC ise bu incelemesinde 11 bitcoin ETF’nin spot fonlarını da onayladı.

Hangi Bitcoin ETF’ler hangi borsalarda listelenecek?

SEC’in kararına göre;

Bitwise, Hashdex ve Grayscale şirketlerinin başvuruları New York Menkul Kıymetler Borsası (NYSE);
Valkyrie ve iShares başvuruları Nasdaq;
ARK 21 Shares, Fidelity, Wisdomtree, Invesco, VanEck ve Franklin’in başvuruları Chicago Opsiyon Borsası (CBOE) üzerinden işlemlere açıldı.

SEC, kararında “özellikle bu Bitcoin ETF fonlarının ABD Borsa Yasası m.6(b)(5)’e uygun olduğunu belirtmektedir. Böylelikle bu Bitcoin ETF’lerinin genel olarak hileli ve manipülatif eylemleri önleme ve yatırımcıları koruma stratejilerinin olduğu görüşüne varmıştır.

Bu maddeleri sağlamanın bir yolunun ETF’lerin borsadaki önemli ölçüdeki varlıklar ile bir “gözetim – paylaşım” anlaşması imzalamalarının olduğu belirtilmiştir. Bu anlaşmalar ise dolandırıcılık ve manipülatif eylemlerin önüne geçecektir.

SEC kararında yine “vadeli işlem ve spot fon borsalarının” birbirini etkileyip etkilemeyebileceğini de değerlendirdi. Yine yukarıda belirttiğimiz gibi komisyon, en fazla ETF’lerin “piyasadaki manipülatif ve dolandırıcılık hareketlerinin önlenmesine yönelik mekanizmaların” olup olmamasına göre değerlendirdi ve borsaların dolandırıcılık ve manipülatif hareketlere göre koruma mekanizlarına sahip olduğuna karar vermiştir. Yine ABD Borsa Kanunu Bölüm 6(b)(5) ile uyumlu olmanın yanında tröstlerin önlenmesine yönelik mekanizmaların da olduğu görüşü paylaşıldı. Bazı üyeler her ne kadar bitcon ETF’lerin bu gerekliliklere sahip olsa da bitcoin’in kendisinin manipülatif eylemlerle karşı karşıya kalabildiğini veya bitcoin’lerin çevre karşıtı olabildiğini veya Bitcoin anahtarlarının hacklenme riski olduğu gerekçeleri ile başvuruların reddedilmesi gerekliliğini belirtse de, Borsa Kanunu bölüm 6(b)(5) ve bölüm 11(a)(1)(c)(iii) gereğince başvurular onaylanmıştır.

Sonuç

Sonuç olarak artık “spot Bitcoin ETF”ler de SEC kapsamında lisanslı borsalar olarak faaliyet yürütebilecektir. Bu karar özellikle bitcoin’lerin klasik yatırım sistemlerine yaklaşması ve kabul görmesi anlamında önemli bir gelişme olup, ayrıca bitcoin’e güveni de artırdığından kripto para piyasalarını olumlu yönde etkilemiştir.

Yazarın Hukuk ve Bilişim Dergisi 7. Sayı’sındaki “Kripto Para Borsaları Hak İhlalleri” isimli yazısını bağlantıdan okuyabilirsiniz.

Yazarın tüm Blog yazılarına bağlantıdan ulaşabilirsiniz.